Ciężko byłoby wyobrazić sobie życie bez banków, a co za tym idzie – bez kredytów. Choć są one znacznym obciążeniem domowego budżetu, to wciąż wiele osób z nich korzysta. Zwłaszcza kredyty konsumpcyjne są chętnie wybierane, ponieważ można je wziąć na dowolny cel. Jednym z najpopularniejszych rodzajów tego typu kredytów jest właśnie kredyt gotówkowy. Co powinniśmy o nim wiedzieć przed zawarciem umowy z bankiem?
Kredyt w świetle prawa
Kredyty to zobowiązania finansowe regulowane przez Prawo bankowe. W artykule 69 tej ustawy znajdziemy definicję umowy kredytu, która jasno mówi, że bank zobowiązuje się przekazać do dyspozycji klienta określoną kwotę środków pieniężnych przeznaczonych na ustalony w umowie cel, a sam klient zobowiązuje się do zwrotu kwoty wraz z odsetkami w wyznaczony sposób i w wyznaczonym czasie.
Zasady zawierania zobowiązań z osobami fizycznymi można znaleźć w innym akcie prawnym. Ustawa z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim reguluje m.in. zasady trybu zawierania umów, obowiązki kredytobiorcy i kredytodawcy oraz inne kwestie, których nie reguluje Prawo bankowe.
Istnieje również tzw. Ustawa antylichwiarska pierwotnie wprowadzona 20 lutego 2006 r., z ostatnią nowelizacją w 2019 r. Najnowszy projekt zmian ustawy został zaakceptowany przez polski rząd w dniu 30.11.2021 r. Sama ustawa ma na celu chronić konsumentów przed płaceniem zbyt wysokich kosztów. Reguluje między innymi wysokość kosztów pozaodsetkowych. W najnowszym projekcie będzie też narzucać na banki i inne instytucje finansowe konieczność jeszcze dokładniejszego sprawdzania wiarygodności kredytowej konsumentów. Ustawa antylichwiarska również reguluje rynek usług kredytowych poprzez regulację dopuszczalnych kosztów. Nie jest jedynie aktem prawnym oddziałującym na rynek instytucji pozabankowych.
Kredyt a pożyczka – gdzie leży różnica?
Choć biorąc kredyt, pożyczamy pieniądze, to sama pożyczka jest zupełnie innym produktem finansowym. Bardzo powszechne jest używanie raz słowa kredyt, a raz pożyczka w kontekście pożyczania środków pieniężnych, jednakże co do zasady są to inne zobowiązania, a także ich podstawa prawna jest odmienna.
Kredyty opierają się o zapisy w ustawach: Prawo bankowe, o kredycie konsumenckim i antylichwiarskiej. Natomiast podstawą prawną pożyczek jest po prostu Kodeks cywilny, czyli ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Jest to podstawa prawa prywatnego i stosuje się ją w sprawach, których nie regulują inne akty prawne. Jednakże pożyczki są również regulowane zapisami z ustawy o kredycie konsumenckim, jak i z ustawy antylichwiarskiej.
W czym więc tkwi konkretna różnica? Tutaj należy zestawić ze sobą definicje. W przeciwieństwie do kredytów pieniądze z pożyczki nie są oddawane do dyspozycji, a przekazywane na własność pożyczkobiorcy. Pożyczki nie muszą mieć podanego celu. Jednakże i tu na mocy umowy jej strony zobowiązują się do udzielenia, jak i spłacenia pożyczki na ustalonych warunkach. A tutaj wyróżniamy jeszcze jedną różnicę, jaką są koszty. Pożyczkobiorca i pożyczkodawca mogą ustanowić, że pożyczka pieniężna będzie oddana w tej samej kwocie, bez naliczania dodatkowych kosztów, np. odsetek. Dlatego też oferty „darmowej pożyczki” są realne. Wynikają one z ustaleń dokonanych na potrzeby podpisania konkretnej umowy.
Kredyt konsumpcyjny a konsumencki
Bardzo łatwo jest się przejęzyczyć i pomylić kredyt konsumencki z konsumpcyjnym. Jednak czy różnica jest naprawdę istotna? I tak, i nie. Przede wszystkim warto pamiętać, że sam kredyt konsumpcyjny to cała kategoria różnych produktów. A zatem różne rodzaje kredytów mogą być oferowane w ramach kredytu konsumpcyjnego. I jak nazwa wskazuje – ich celem jest po prostu konsumpcja. Najpopularniejszym zobowiązaniem będzie kredyt gotówkowy.
A czym jest kredyt konsumencki? Takie zobowiązanie jest udzielane osobie fizycznej. Zatem jeśli osoba fizyczna weźmie kredyt gotówkowy, oznacza to, że wzięła równocześnie kredyt konsumencki i konsumpcyjny. Istotne jest jednak, że kredyt konsumencki nie musi być jednocześnie konsumpcyjnym. Tutaj przykładem jest kredyt samochodowy – bierzemy go na konkretny cel, a bank może zastosować dodatkowe zabezpieczenie.
Czym jest kredyt gotówkowy?
Szukając zobowiązania na dowolny cel, które zostanie nam wypłacone w gotówce, najczęściej znajdujemy kredyt gotówkowy. Jest on jednym z najczęściej udzielanych zobowiązań przez banki, ponieważ środki pożyczone w ten sposób możemy wydać na dowolny cel konsumpcyjny. Może być też wypłacony od razu w formie gotówki do ręki, jak i na wskazany rachunek bankowy. W obu wypadkach mówimy o otrzymaniu środków pieniężnych.
Zalety i wady kredytu gotówkowego
Kredyty gotówkowe są jednym z najbardziej popularnych zobowiązań zawieranych z bankiem, ponieważ mają szereg zalet. Za ich jedyne wady można uznać koszty, które towarzyszą ich udzieleniu, jak prowizja czy też oprocentowanie kapitału. Niektóre banki udzielają takich kredytów jedynie na niskie kwoty, co także może być swego rodzaju minusem.
Do niewątpliwych zalet tego rozwiązania zaliczymy natomiast jego uniwersalny charakter. Kredyt na dowolny cel możemy wydać dosłownie na dowolnie wybrany przez siebie cel konsumpcyjny. Czyli przykładowo kupić meble, opłacić remont, opłacić wyjazd na wczasy, a nawet po prostu kupić sobie luksusowy przedmiot. Sama procedura otrzymania takiego zobowiązania jest też dość prosta. Sprawdzana jest zdolność i wiarygodność kredytowa, co zajmuje jedynie kilkanaście minut. Bardzo często bank nie wymaga zabezpieczenia, a jedynie okazanie dowodu osiągania regularnych dochodów. Standardowa procedura również jest przekonującym argumentem za wzięciem właśnie takiego kredytu.
Kto może dostać kredyt gotówkowy?
Przy tym rodzaju zobowiązania banki mają określoną procedurę. Podstawowym wymaganiem jest posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych przez klienta oraz bycie pełnoletnim. Także posiadanie polskiego obywatelstwa jest ważnym elementem. Weryfikowane jest też źródło dochodu. Tutaj każdy bank może wyznaczyć, które rodzaje dochodów są akceptowane. Mogą to być: umowa o pracę, umowa zlecenie, kontrakt menedżerski, ale też dopuszczalne jest oświadczenie o dochodach składane przez klienta samodzielnie.
Banki na podstawie dostarczonych przez klienta informacji sprawdzają zdolność kredytową. Na ten element składa się analiza finansów osobistych kredytobiorcy, czyli dochody, wydatki i inne obciążenia finansowe. Dlatego trzeba szczerze udzielić takich informacji. Sprawdzana jest wiarygodność, czyli historia kredytowa. W celu jej sprawdzenia klient wyraża zgodę na zweryfikowanie danych w bazie Biura Informacji Kredytowej oraz w innych wskazanych przez bank bazach informacji. Na podstawie historii sprawdza się, czy dana osoba poważnie podchodzi do spłaty zawartych wcześniej zobowiązań. Spłacone na czas lub też wpłacane w ustalonym terminie raty spłaty są premiowane. Są one dowodem rzetelnego podejścia klienta do spraw finansowych. A to z kolei oznacza, że bank z powodzeniem może takiej osobie udzielić zobowiązania, ponieważ potencjalnie spłaci je ona bez problemu, zgodnie z zawartą umową.
Źródła:
- https://direct.money.pl/artykuly/porady/kredyt-konsumencki-a-konsumpcyjny—czym-sie,178,0,2279346#kredyt-konsumpcyjny-%E2%80%93-czym-jest?-2
- https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/prawo-bankowe-16799069/art-69
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20111260715/U/D20110715Lj.pdf
- https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/kompleksowa-ustawa-antylichwiarska-przyjeta-przez-rzad
- https://mfiles.pl/pl/index.php/Kredyt_got%C3%B3wkowy
- https://www.santanderconsumer.pl/kredyty-gotowkowe/kredyt-gotowkowy,1.html